از جمله معیارهایی که امکان انتخاب شدن یک خبر از بین خبرهای مختلف را افزایش میدهد، برخورداری از یک یا چند ارزش خبری است.

یکی از مهمترین مفاهیم در سواد رسانه ای آشنایی با خبر به عنوان یکی از اصلی ترین ارکان در مقوله اطلاع رسانی است. در این نوشتار قصد داریم ضمن تعریف خبر و معرفی آن، ارزش های خبری هفت گانه را نیز معرفی کنیم.

خبر چیست؟

خبر، گزارشی از یک رویدادهای واقعی و عینی است که دارای یک یا چند ارزش خبری باشد.

ارزش های خبری کدامند؟

پیشتر در گزارشی، درباره مفهوم «دروازه بانی خبر» صحبت کردیم؛ در آنجا بیان شد که رسانه ها در طول روز اخبار زیادی را دریافت می کنند که باید از بین آنها دست به گزینش بزنند و اخبار مهم تر را انتخاب کنند. سوال اصلی این است که ملاک و معیار انتخاب اخبار چیست؟

از جمله معیارهایی که امکان انتخاب شدن یک خبر از بین خبرهای مختلف را افزایش می دهد، برخورداری از یک یا چند ارزش خبری است.

هفت ارزش خبری مهم عبارتند از:

دربرگیری، شهرت، مجاورت، تازگی، استثنا و شگفتی، برخورد و درگیری و فراوانی تعداد و مقدار.

معرفی ارزش های خبری

1- دربرگیری: یک رویداد، زمانی ارزش خبری دربرگیری را دارد که در زمان حال و آینده بر روی تعداد زیادی از افراد جامعه تاثیرگذار باشد. در برگیری یک رویداد ممکن است نفع یا زیان مادی یا معنوی افراد جامعه را سبب شود. برای مثال، خبر تعویض شناسنامه ها و صدور شناسنامه های هوشمند برای همه مردم مهم است و همه آنها را دربرمی گیرد.

2- شهرت: اشخاص، اشیا، مکان ها، نهادها، وقایع و مفاهیمی که دارای شهرت هستند، از ارزش خبری برخوردارند و همیشه مورد توجه مردم هستند. معیار معروف بودن و شهرت، تداعی تصویری از آن موضوع در ذهن به محض شنیدن نام آن است. به عنوان مثال، بیشتر مردم ایران، به محض شنیدن نام «برج میلاد» تصویر آن برج در ذهنشان تداعی می شود.

3- مجاورت: اخباری که به لحاظ جغرافیایی به ما نزدیک ترند، دارای ارزش و اهمیت بیشتری برای ما هستند، چرا که مخاطبان رسانه ها ترجیح می دهند ابتدا از خبرهای مربوط به محله، شهر، کشور و کشورهای همجوار خود اطلاعات کسب کنند. برای مثال، وقوع یک حادثه در معدنی در استان گلستان برای ما مهمتر از حادثه مشابه در کشور اسپانیا است.

4- تازگی: خبر باید نسبت به زمان حساس باشد. هر چه فاصله رویداد تا زمان انتشار آن کوتاه تر باشد، خبر تازه تر خواهد بود. رویدادی که امروز اتفاق افتاده، اگر امروز گزارش نشود، از جنبه کار روزنامه نگاری به تاریخ پیوسته است و ارزش خبری ندارد.

5- استثنا و شگفتی: این نوع رویدادها از وجه غیرعادی بودن و یا عجیب و استثنایی بودن برخورداراند. اختراعات، اکتشافات، حوادث غیرعادی و رویدادهای برخلاف پیشبینی و ... را می توان نمونه ای از ارزش خبری استثنا و شگفتی دانست.

6- برخورد، اختلاف و درگیری: این گونه از رویدادها حاوی برخوردهایی هستند که در شکل های گوناگون جلوه گر می شوند. اخبار مربوط به برخورد انسان علیه انسان، انسان علیه طبیعت، فجایع طبیعی، حوادث مربوط به حیات وحش، سرقت ها، تصادف ها و ... از جمله اخبار حاوی این ارزش خبری هستند. برای مثال، خبر قتل، زد وخورد فیزیکی دو مرد در خیابان و کشته شدن یک فرد بر اثر حمله حیوان وحشی نمونه هایی از این ارزش خبری هستند.

7- فراوانی تعداد و مقدار: این ارزش خبری عمدتا به اعداد و ارقام مربوط می شود. هر چه قدر ارقام بزرگتر باشند، از ارزش خبری بیشتری برخوردار می شوند. به عنوان مثال، مسمومیت غذایی 100 دانشجو در یک دانشگاه در مقایسه با مسمومیت 10 دانشجو از بخت بیشتری برای گزینش و تبدیل شدن به خبر برخوردار است.

امیر عباس صادقی